Pubbakammapilotika-Buddhāpadānaṁ
[11. Piṭṭhidukkhaṁ]
Ekādasamapañhe, piṭṭhidukkhan-ti piṭṭhi-ābādho.
Atīte kira Bodhisatto gahapatikule nibbatto thāmasampanno, kiñci rassadhātuko ahosi. Tena samayena eko mallayuddhayodho sakala-Jambudīpe gāmanigamarājadhānīsu, mallayuddhe vattamāne purise pātetvā, jayappatto, kamena Bodhisattassa vasananagaraṁ patvā, tasmim-pi jane pātetvā, gantum-āraddho.
Tadā Bodhisatto: “Mayhaṁ vasanaṭṭhāne esa jayaṁ PTS: ayaṁ; (Having achieved) this. patvā, gacchatī,” ti tattha nagaramaṇḍalam-āgamma, appoṭetvā SHB, PTS: appoṭhetvā; perhaps a variant form, also below. āgaccha, “Mayā saddhiṁ yujjhitvā, gacchā.” ti SHB, PTS: gacchāhi ti; alternate form of the imperative. So hasitvā: “Ahaṁ PTS adds: ettake; such (huge men). mahante purise pātesiṁ! SHB reads: Āha ettake mahāpurise pātetvā... Ayaṁ rassadhātuko PTS: rasa-? vāmanako, mama ekahatthassāpi nappahotī,” ti appoṭetvā naditvā āgañchi. ChS, Thai: āgacchi; showing the ñch/cch alternation.
Te ubho pi aññam-aññaṁ hatthaṁ parāmasiṁsu, Bodhisatto taṁ ukkhipitvā ākāse bhamitvā, bhūmiyaṁ pātento khandhaṭṭhiṁ bhinditvā pātesi. Sakalanagaravāsino ukkuṭṭhiṁ karontā, SHB, PTS: ukkuṭṭhasaddaṁ karonto; made a sound of acclamation. appoṭetvā PTS: appoṭhetvā vaggantā; as above; SHB: appoṭhento vaggantā; slapping their arms and jumping. vatthābharaṇādīhi Bodhisattaṁ pūjesuṁ.
Bodhisatto taṁ mallayodhaṁ ujuṁ sayāpetvā, PTS: gāhāpetvā; after seizing (that wrestler straight)? khandhaṭṭhiṁ ujukaṁ katvā, “Gaccha ito, paṭṭhāya evarūpaṁ mā karosī” ti SHB, PTS: mā evarūpaṁ karohī ti; coupling the prohibitive with an imperative, whereas it is normally found with an aorist. vatvā uyyojesi.
So tena kammavipākena, nibbattanibbattabhave sarīrasīsādi SHB, PTS: sārīrasīsāni; perhaps suffering in his body and head? dukkham-anubhavitvā, imasmiṁ pacchimattabhāve, Buddhabhūto pi PTS: Buddhabhūtassa pi ca; for the one who had become a Buddha. piṭṭhirujādidukkham-anubhosi.
Tasmā kadāci piṭṭhidukkhe uppanne, Sāriputtamoggallāne: “Ito paṭṭhāya Dhammaṁ desethā” ti vatvā, sayaṁ Sugatacīvaraṁ paññāpetvā sayati: kammapilotikaṁ nāma Buddham-api SHB, PTS: pi; alternative form. na muñcati.
Vuttañ-hetaṁ:
Nibbuddhe SHB: Nībbuddhe; printer’s error. vattamānamhi mallaputtaṁ niheṭhayiṁ; SHB, PTS: nisedhayiṁ; restrained, which doesn't seem strong enough. The word niheṭhayiṁ seems only to occur here and in parallel passages, I translate it as an emphatic of heṭhayiṁ, which makes sense contextually.
Tena kammavipākena piṭṭhidukkhaṁ ahū SHB: ahu; printer’s error. mamā. ti [90]
last updated: February 2012