12: Mārgavarga
āryasatyāni catvāri prajñayā paśyate yadā |
eṣa mārgaṁ prajānāti bhavatṣṇāpradālanam || 12.1 [248]
uddhataṁ hi rajo vātair yathā vṣṭena śamyati |
evaṁ śāmyanti saṁkalpāḥ prajñayā paśyate yadā || 12.2 [249]
śreṣṭhā hi prajñā loke 'smiṁ yeyaṁ nirvedhagāminī |
yayā samyak prajānāti jātimaraṇasaṁkṣayam || 12.3 [250]
mārgeṣv aṣṭāṅgikaḥ śreṣṭhaś catvāry āryāṇi satyataḥ |
śreṣṭho virāgo dharmāṇāṁ cakṣuṣmāṁ dvipadeṣu ca || 12.4 [251]
anityāṁ sarvasaṁskārāṁ prajñayā paśyate yadā |
atha nirvidyate duḥkhād eṣa mārgo viśuddhaye || 12.5 [252]
duḥkhaṁ hi sarvasaṁskārāṁ prajñayā paśyate yadā |
atha nirvidyate duḥkhād eṣa mārgo viśuddhaye || 12.6 [253]
śunyataḥ sarvasaṁkārāṁ prajñayā paśyate yadā |
atha nirvidyate duḥkhād eṣa mārgo viśuddhaye || 12.7 [254]
sarvadharmā anātmānaḥ prajñayā paśyate yadā |
atha nirvidyate duḥkhād eṣa mārgo viśuddhaye || 12.8 [255]
ākhyāto vo mayā mārgas tv ajñāyai śalyakntanaḥ |
yuṣmābhir eva karaṇīyam ākhyātāras tathāgatāḥ || 12.9 [256]
deśito vo mayā mārgas tṣṇāśalyanikntanaḥ |
yuṣmābhir eva karaṇīyam deṣṭāro hi tathāgatāḥ || 12.10 [257]
eṣo hi mārgo nāsty anyo darśanasya viśuddhaye |
pratipannakāḥ prahāsyanti dhyāyino mārabandhanam || 12.11 [258]
eṣo 'ñjaso hy eṣa ca vai parākramas
tv ekāyano haṁsapatho yathā hrade |
yam adhyagāc chakyamuniḥ samāhitas
tam eva cākhyāti gaṇeṣv abhīkṣṇaśaḥ || 12.12 [259]
ekāyanaṁ jātijarāntadarśī
mārgaṁ vadaty eṣa hitānukampī |
etena mārgeṇa hi tīrṇavantas
tariṣyate ye prataranti caugham || 12.13 [260]
atyantaniṣṭhāya damāya śuddhaye
saṁsārajātīmaraṇakṣayāya |
anekadhātupratisaṁvidhāya
mārgo hy ayaṁ lokavidā prakāśitaḥ || 12.14 [261]
gaṅgāgataṁ yadvad apetadoṣaṁ
saṁsyandate vāri tu sāgareṇa |
tathaiva mārgaḥ sugatapradeśitaḥ
saṁsyandate 'yaṁ hy amtasya prāptaye || 12.15 [262]
yo dharmacakraṁ hy ananuśrutaṁ purā
prāvartayat sarvabhūtānukampī |
taṁ tādśaṁ devanarāgrasatvaṁ
nityaṁ namasyeta bhavasya pāragam || 12.16 [263]
sadā vitarkāṁ kuśalāṁ vitarkayet
sadā punaś cākusalāṁ vivarjayet |
tato vitarkāṁś ca vicāritāni ca
prahāsyate vṣṭir ivoddhataṁ rajaḥ || 12.17 [264]
sa vai vitarkopaśamena cetasā
spśeta saṁbodhisukhaṁ hy anuttaram |
śubhaṁ samādhiṁ manasā nibandhayed
vivekajaṁ bhāvayitvāpramāṇam |
pradālayitvā tribhur ālayāṁs trīṁ
jahāti bandhāṁ nipakaḥ pratismtaḥ || 12.18 [265]
prajñāyudho dhyānabalopapetaḥ
samāhito dhyānarataḥ smtātmā |
lokasya buddhvā hy udayavyayaṁ ca
vimucyate vedakaḥ sarvato 'sau || 12.19 [266]
sukhaṁ sukhārthī labhate samācaraṁ
kīrtiṁ samāpnoti yaśaś ca sarvataḥ |
ya āryam aṣṭāṅgikam āñjasaṁ śivaṁ
bhāvayati mārgaṁ hy amtasya prāptaye || 12.20 [267]
|| mārgavargaḥ 12 || ||